მეცხრე საუკუნეს ბიზანტიის ისტორიოგრაფიაში სამართლიანად უწოდებენ ხრონოღრაფთა საუკუნეს. ამ საუკუნის მეორე ნახევარს ეკუთვნის გამოჩენილი ჟამთა-აღმწერელი–გიორგი მონაზონი, რომელიც ჰამარტოლის სახელით არის ცნობილი.
"გიორგი მონაზონის ხრონოღრაფი " იყო სწორედ ისეთი თხზულება, რომელიც მეცხრე საუკუნიდან მოყოლებული საუკეთესო მასალად ჰქონდათ მიჩნეული ისტორიკოსებს. გიორგი მონაზონის ხრონოღრაფის ქართული თარგმანი დაცულია საქართველოს საეკლესიო მუზეუმის სამ ხელთნაწერში;